INFORMACJE OGÓLNE

System łączy jezioro Druzno z Drwęcą oraz jeziorkiem Jeziorak. Z jeziora Druzno poprzez rzekę Elbląg z Zalewem Wiślanym, a także przez Kanał Jagielloński, Nogat i Wisłę prowadzi do Morza Bałtyckiego.

Cały skomplikowany system Kanału Elbląskiego działa jedynie dzięki siłom natury, wykorzystując różnice poziomów wody między kolejnymi etapami przeprawy.

Myśl o budowie kanału w celu skrócenia drogi do portów Bałtyku towarzyszyła mieszkańcom tych terenów juz od czasów średniowiecza. Przewóz dorgą wodną bezpośrednio na wybrzeże znacznie przyspieszyłby czas i ograniczał koszty transportu. Pierwszy krok w tym kierunku podjęto jeszcze w latach 1331-34, budując tzw. Kanał Dobrzycki o długości ok. 2400 m, łączący jeziora Ewingi i Jeziorak. Pomysł przedłużenia Kanału Dobrzycliego do morza powracał jeszcze wielokrotnie, ale realizacji doczekał się dopiero w XIX wieku.

Zaprojektowanie kanału zlecono w 1837 r. inżynierowi Georgowi Jacobowi Stenke, z którym współpracowali inni świetni fachwcy, np. radca budowlany Severin czy Carl Lentze, jeden ze współtwórców Kanału Sueskiego.

Projektanci trudzili się nad projektem aż siedem lat odbywając w tym czasie serię podróży służbowych, m.in. do Kanady, Belgii i Holandii, w celu zapoznania się z tamtejszymi sposobami budowy podobnych urządzeń wodnych. Kluczowa okazała się jednak dopiero wyprawa do New Jersey w USA w 1850 r. Tam Stenke mógł zapoznać się z konstrukcją pochylni zastępujących śluzy, których budowa uczynniłaby całe przedsięwzięcie niopłacalnym.

Po powrocie do kraju inżynier opracował model pochylni napędzanej kołem wodnym i zastosował go w praktyce, tworząc urzadzenia w Buczyńcu, Kątach, Jeleniach i Oleśnicy. Ich budowa została zakończona w 1860 r., natomiast pochylnia Całuny Nowe powstała w latach 1874-81 w miejscu wcześniejszych śluz komorowych i zastosowano w niej zamiast koła wodnego znacznie wydajniejszą turbinę wodną.

Oficjalne otwarcie kanału na odcinku Elbląg-Miłomyn nastąpiło 31 sierpnia 1860 r., a pełne połączenie z Ostródą udostępniono w 1872 r. Pierwsi turyści popłyneli Kanałem Elbląskim w 1912 r. na statku pasażerskim o nazwie "Seerose". W tym samym roku do eksploatacji wprowadzono statek „Herta”. W 1925 służbę podjęła jednostka wycieczkowa „Heini”, a dwa lata później statek „Konrad”. W tym samym 1927, w sezonie letnim, rozpoczęto regularne rejsy pasażerskie po kanale.

W 1948 dzięki staraniom Adolfa Tetzlaffa i pełnomocnika rządu Zygmunta Mianowicza ponownie uruchomiono urządzenia kanału, dzięki czemu możliwe się stało wznowienie regularnych rejsów turystycznych. Początkowo armatorem była Żegluga Gdańska, ale w połowie lat 70. pływające po kanale statki przejęła Żegluga Mazurska z Giżycka. Od 1992 armatorem jest samorządowy Zakład Komunikacji Miejskiej w Ostródzie – Żegluga Ostródzko-Elbląska. W 1999 w skład należącej do Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej białej floty wszedł ósmy, zakupiony wówczas statek o nazwie „Ostróda”. Statki tego armatora przewożą rocznie około 50 tys. pasażerów.

Obecnie prowadzona jest żegluga statków tzw. białej floty w rejsach pomiędzy portami w Elblągu i Ostródzie, a także między Ostródą a Starymi Jabłonkami oraz Miłomłynem.