BIEBRZA

Biebrza wypływa ze Wzgórz Sokólskich, niewielkich, dość stromych wzniesień rozciągających się tuż przy wschodniej granicy Polski. W rejonie wzgórz rzeka płynie na północ, następnie skręca ku zachodowi i wpływa w swą pradolinę - Kotlinę Biebrzańską. Stopniowo zaczyna obierać kierunek południowy, by połączyć się z Narwią w pobliżu miejscowości Wizna.

Łączna długość głównego koryta Biebrzy wynosi ponad 160km przy całkowitym spadku nieznacznie przekraczającym 60m - jest to rzeka typowo nizinna, z licznymi zakolami i starorzeczami. Prędkość prądu silnie powiązana jest ze stanem wody i stopniem rozwoju roślinności wodnej - według przewodnika wynosi przeciętnie 0.3-0.7km/h, a na odcinku Osowiec-Brzostowo 0.8-1.2km/h. Głębokość głównego nurtu zmienia się od kilkudziesięciu centymetrów w górnym biegu do 2m w rejonie Sztabina i 4-6m w pobliżu Burzyna.

Biebrza posiada liczne dopływy naturalne i sztuczne. Na pewnych jej odcinkach ciągle widoczne są ślady częściowej regulacji przeprowadzonej w XIX wieku. Przy okazji budowy Kanału Augustowskiego rzeka została miejscami pogłębiona i uregulowana, wykopano też kilka sztucznych kanałów doprowadzających do niej wodę.

Uformowana przez lodowiec płaska, długa na ponad 100km pradolina Biebrzy to dziś największy w Polsce obszar bagien i torfowisk. Kotlina ma dwa naturalne przewężenia, które dzielą ją na trzy rozciągające się wzdłuż rzeki odmiennie ukształtowane obszary zwane basenami. Pierwsze przewężenie w pobliżu Sztabina oddziela basen północny (górny) od basenu środkowego, drugie z przewężeń znajduje się przy twierdzy w Osowcu, poniżej niego położony jest basen południowy (dolny).

W środkowym i dolnym basenie koryto Biebrzy zbliża się ku wzgórzom tworzącym krawędź kotliny, pozostawiając po jej przeciwnej stronie rozległe podmokłe łąki i bagna. Takie ukształtowanie terenu oraz zwężenia doliny między basenami sprawiają, że Biebrza co roku wylewa. W basenie środkowym strefa zalewowa jest stosunkowo wąska, natomiast w basenie południowym w niektórych miejscach doliny jej szerokość może dochodzić do kilku kilometrów. Rozlewiska mogą utrzymywać się czasem nawet przez kilka miesięcy.

Spływ Biebrzą jest wspaniałą okazją do zwiedzenia dzikiej rzeki i otaczającego ją Biebrzańskiego Parku Narodowego - unikalnego ekosystemu bagien i moczarów, siedliska setek gatunków różnych zwierząt, przede wszystkim tysięcy ptaków wodnych. Szczególnie atrakcyjna może być wyprawa wczesną wiosną, tuż po okresie roztopów, kiedy Biebrza wylewa szeroko zatapiając otaczające bagna i łąki setkami hektarów rozlewisk. Oglądane po drodze krajobrazy na pewno zapadną każdemu na długo w pamięć.